Tramünn – so twüschen 1928 un 1931
Laat uns noch mal dörch de olen Straaten gahn,
in de Vörreeg op den Lögenbarg stahn.
De Gedanken gaht wiet, wiet torüch,
ja, weer doch anners, mien Kinnertiet.
Doch de Tiet güng wieder, se bleev nich stahn,
hüüt kannst kuum noch öber de Straat röber kamen.
Doch ick will vertellen wie dat fröher weer,
vun em un ehr, un wat sünst noch weer.
Schon morgensfröh leep ick mit de Semmelkiep dörch Tramünn un hüng de Semmelbütel an de Dören. Still weer dat in’t Dörp, noch keen Minsch op de Straat. Manchmal dreep ick den Nachtwächter, aber sünst weer dat still. Wenn ick vun disse Tour torüch keem, kreeg ick vör de School Kaffee un mien Fröhstück. Ja, Luise Haase leet sick nich lumpen.
Vörn ut de Ladendöör güng ick rut, um dörch den Travenstieg na Huus to kamen un de Schoolsaken to halen. Doch ick harr öberhaupt keene Lust. De School leeg mi nicht. Ick güng in disse Tiet veel lever dörch Tramünn in’n Sünnenschien un wull versöken, hier un dor villicht een poor Groschen aftograsen. Aber ’ne School müss sien!
In de Vörreeg wöör dat lebennig, de ersten Hannelswagen ut Meckelnborg weern indrapen, dat Hanneln mit Eier, Botter un Honig güng los. Oder mal een Schinken, Mettwust weer ok mit in. Hauptsächlich stünnen se mit ehre Wagen in de Vörreeg un güngen denn vun Huus to Huus un böden dor ehre Woren an. Eenige vun de Händlers föhren ok noch na Nie-Tramünn un klapperten dor de Pensionen af. Ja, is de Hannel noch so lütt, Pennings bringt he allemal mit! In de Achterreeg, hüüttodaags heet se „Kurgartenstraße“, handelten se nich. De dor wahnen deen, de harrn sülben een bit twee Swien un verköffen to Pingsten sülben eenen Schinken.
Ick güng de Vörreeg lang un op eenmal füll mi in, du kannst noch mal na de Fähre dal gahn un villicht bringt de Brotwagen ut Harkensee een Paket mit vun mien Grootmudder. Aber de Wagen harr Verspätung un ick müss ja to School. Dat wöör höchste Tiet, de Klock güng op acht to. Schnell dörch den Travenstieg un de Schoolböker halen. Mudder schimpt: „Wo bliffst du denn?“ „Mudder, ick bruuk noch fiev Penning för ’n Griffel!“ un af geiht de Post. In de Achterreeg Nr. 33 steiht „Melk-Petersch“ vör de Döör. Höltentüffel, een blauen un rode Strümp hett se an. Datt hett wat mit öbersinnliche Kräfte to doon. Ick loop wieder, se röppt wat achteran, aber ick kann dat nich verstahn.
Bi Steffen an de Eck – ach ja, eenen Griffel! Ick öberlegg „Frau Steffen, fiev Dauerlutscher!“ un de Griffel weer vergeeten. Doch nu to School. Weer ja noch de ole, grau in grau binnen un buten. De Huusmeisterie harr genog to doon, allens eenigermaßen in Schuss to holen, tomal in’n Winter, wenn de groten Kachelabens bött warrn müssen, dat weer schon eene Plaag!
Mien Lehrer weer Rektor Dierks. Bi em harr ick Reken un Gesang. Mit dat Singen güng dat eenigermaßen, aber dat annere! Bi Lehrer Peters harr ick Naturkunde un Biochemie. Wat dat schull, heff ick nie begrepen. He güng mit uns na’n Kalvarienbarg un dor na’n Watertümpel, lehrte uns wat vun Waterflöh, Köcherfleeg un Watermolch. Wat dat schull, ick heff dat nie begrepen! Toletzt weer he een richtigen Eegenbrötler un de Chemie bröök em dat Genick. Düütsch un Erdkunde geev Fräulein Utermark. „Otto, wo liegt Köln?“ Vun achtern röppt eener „An de Elv!“ „Wer war das? Rauskommen, beide!!!“ Un denn harr se eenen Spruch: „Es sei mir gewährt die Bitte, in eurem Bund der Dritte!“ Un denn hett se uns aufnagelt. So streng weern damals de Sitten an de School.
Dat geev ok noch annere Lehrer, mit de ick to doon harr. Lehrer Bauche, Sprachunterricht mit Betonung. „Von dem Dome schwer und bang tönt der Glocke Grabgesang.“ Wer dat nich kunn, den zwickte he an de Backen. Dorher harr er ok sienen Namen „Zwicker“. Wat mi an em interessierte weer, dat he ümmer adrett antrocken weer. Dat heet Slips un Kragen, to sienen Antog eene Weste un an eene lange goldenen Keed üm den Hals eene goldene Klock. Allens vun’t Feinste. Denn geev dat noch Lehrer Nehlsen, Lehrer Wittern un Fräulein Schulz, Fräulein Riechelsen un Fräulein Hinz. Se weer wat ganz besünners un denn noch de Lehrer Drews, Hattenbach un Lösche. Vergeeten dörv ick nich Lehrer Both. He keem mit seine Frau tragisch üm’t Leben. Bi eene Kanufohrt op de Ostsee sünd beide erdrunken.
Nu is dat genog vun School un Lehrer. De School is ut un ick gah na Huus. Ünnerwegens öberlegg ick, wie vertellst du Mudder dat mit den Griffel? Ja, mi ward schon wat infallen. As ick in de Huusdöör rinkeem, kreeg ick de Näs hoch: „Mudder, wat rüükt dat hier schön?“ „Ja“, sä se, „dat gifft Backdösch mit Appelmoos.“ „Oh wie schön“, sä ick. Morgens harr ick de Fischersfruuns in de Achterreeg wohl seh’n mit ehre Fischwagen un all de Katten achteran. Wenn de Fischersfruu in’t Huus güng, üm ehre Woor antobeden, denn sprüngen de Katten frech in den Wagen un halten sick ehre Mahltiet sülben rut. Sowat weer gang un gäbe to miene Kinnertiet.
An dissen Dag geev dat noch eene Överraschung. Ut Barendörp weer een Bütel mit Appel ankamen. Druuvappel sä man dorto, denn he wuß wie een Druuv an ’n Boom. Man kunn em so eten, in een Stück in ’n Mund steken. Een köstliches Aroma.
Nu will ick toenn kamen, sünst ward dat toveel. Heff ick to Anfang vun de Planwagen, de ut Mecklenborg kämen un ehre Woren anbeten deen, so dörf ick de Brotwagen nich vergeten, de sick dorto gesellten, un natürlich ok de mit Obst un Gemüse. Mang all de Wagen de Melkwagen vun Schmahl, Bade un Stürhold. Un bi den geev dat eene Begebenheit. De Melkwagen wöör vun eenen Schimmelpony trocken. Wenn nu Lieting Stürhold in een Huus güng un Melk, Sahne un Bottermelk, dorto Botter un Pimpkees anbö un denn wedder ut das Huus rut keem, rööp se den Schimmel „weiter!“ to un de sett sick denn in Bewegung. An ’t nächste Huus bleev he stahn. Stell di dat hüüt mal vör, allens lang vörbi! Doch nu müss ick los. De Semmelbütel, de ick morgens utdragen harr, müssen nu wedder insammelt warrn för den nächsten Dag – fein sortiert na Straaten un Huusnummern, dormit Luise Haase se an ’n nächsten Dag glatt ut de Kiep nehmen kunn.
Ja, dor weer ja noch de Saak mit den Griffel. Noch harr Mudder nix markt, woför ick de fiev Penning nahmen harr. Statt Griffel fiev Dauerlutscher! Doch eene Chance harr ick noch. Villicht harr ick Glück, dat in eene vun de Semmeltüten un inwickelt in Papier een Groschen leeg. „Dem treuen Semmelausträger.“ Un de Welt weer wedder in Ordnung.
Otto Timmermann
Unser Travemünde, 2004, Heft 3/320